'చమత్'ఖారాలు...

అనగనగా ఒక కవి గారు ... ఆ కవి గారు ఒక రోజు ఒకానొక రాజుగారి ఆస్థానానికి వచ్చాడు. రాజుగారిని పొగిడిఅతనినుంచి బహుమానాలు అవీ పట్టుకుపోవాలని ఆశ. కాని రాజుగారిగురించి ఆ కవిగారికేమీ తెలియదు. ఐనా సరేనువ్వు ఇంద్రుడివి చంద్రుడివి అని ఏదో ఒకటి పొగిడి పనికానిచ్చేద్దామని అనుకున్నాడు. తీరా రాజాస్థానానికివెళ్ళినతరువాత కాని తెలియలేదు .. ఆ రాజుకి కన్ను ఒక్కటేనని ... ఒంటి కన్ను రాజుని ఏమని పొగడాలి ? ముందునుయ్యి వెనుక గొయ్యి లా తయారైంది అతని స్థితి. అటువంటి పరిస్థితిలో ఈ క్రింది పద్యం స్ఫురించింది. చూడండి మరి ఆరాజుని ఎలా పోగిడాడో.

అన్నాతిగూడహరుడవు
అన్నాతిని విడువ అసురగువువుగావే |
అన్నా తిరుమలరాయ !
కన్నొక్కటి కలదుగాని కౌరవపతివే ||

దీని అర్థం ఏంటంటే ...
అన్నా తిరుమల రాయా ! = ఓ తిరుమలరాయ రాజా !
( అని, ఆ కవి గారు, సభలో కూర్చున్న రాజు గారి భార్యవైపు చూపిస్తూ ఇలా అన్నాడు ... )
అన్నాతిగూడ = ఆ + నాతి (స్త్రీ)+ కూడ ( తో కలిసియున్నచో ), హరుడవు ( = శివుడితో సమానం )
---> ఎందుకంటే శివునికి మూడు కళ్ళు ... ఈ రాజు తన భార్యతో కలిసివున్న వేళ ఇరువురికి కలిపి మూడు కళ్ళు ... కాబట్టి ఓ రాజా నీవు నీ భార్యతో కలిసివున్నప్పుడు పరమశివుడంతటి వాడవు ...

అన్నాతిని = ఆ + నాతిని ( స్త్రీ ని ), విడువ = విడచిపెట్టిన యడల , అసురగురువువుకావే = అసుర (రాక్షసుల) + గురువువుకావే ( గురువువే కదా )
---> రాక్షస గురువు శుక్రాచార్యునికి ఒకటే కన్ను. అందువల్ల తన భార్యనుండి విడివడిన యెడల ఈ రాజుకి ఒకటేకన్నవడం వలన శుక్రాచార్యునితో సమానం.

కన్నొక్కటి = కన్ను ఒక్కటి, కలదుకాని ( ఉందికాని, లేకపోతే ), కౌరవపతివే = ( కురువంశాధిపతియైన ధృతరాష్ట్రుడివే)
---> కన్ను ఒక్కటి నీకు ఉండిపోయింది కాని రాజా నీకు, అదికూడా లేకుంటే నీవు ధ్రుతరాష్ట్రుడంతటివాడివి సుమా !

ఈ విధంగా చమత్కారంతో ఆ కవి రాజుని మెప్పించి బహుమతులందుకొన్నాడు.